Kovács Gergely érsek, örmény apostoli kormányzó meghívására Erdélybe látogatott az örmény rítusú katolikus Mons. Mashdots Zahterian, aki a Bzommári Pátriárkai Intézet (Patriarchal Institute of Bzommar) papja, és öt hónapja a budapesti örmény katolikus közösségben szolgál.
A bzommári rend elöljárója a mindenkori örmény katolikus egyházfő, vagyis az Örmény Katolikusok Kilíkiai Házának katolikosz-pátriárkája. A rend tagjai arra hivatottak, hogy ahová csak küldi őket a pátriárka, abban a közösségben végezzék az egyházi szolgálatot, ápolva a világ bármely részén élő örmény közösség lelki szükségleteit.
Mashdots atya április 30-án érkezett Gyulafehérvárra, majd május 1. és 3. között meglátogatta az örmény katolikus ordináriátus négy plébániáját – Szamosújvárt, Gyergyószentmiklóst, Csíkszépvízt és Erzsébetvárost –, illetve a marosvásárhelyi szórványközösséget. Erdélyi körútján személyesen kísérte el Kovács Gergely kormányzó, aki a tolmács szerepét is betöltötte.
Az 1600-as évek végén Erdélybe letelepedő örmények számára 1687-ben a Szentszék megalapítja az erdélyi örmény katolikus apostoli vikáriátust, majd a román állam és a Szentszék közötti konkordátum aláírása után, 1930. június 5-én Szamosújvár székhellyel megalapítják a mai Romániában élő Örmény Rítusú Katolikusok Ordináriátusát, melynek 2020 szeptembere óta Kovács Gergely érsek a kormányzója.
A romániai örmény katolikusok ordinariátusának évtizedek óta nincs saját papja, így a hívek lelki gondozását a gyulafehérvári érsekség öt papja látja el: Küsmődi Attila általános helynök, Szakács Endre esperes, Gál Hunor plébános, akiknek szentszéki engedélye van örmény rítusú szentmise végzésére, valamint Babota Tibor és Gábor Zoltán plébánosok.
Bár örmény híveink közül már senki sem beszéli az örmény nyelvet, gondosan és féltve őrizik vallásos, kulturális nemzeti örökségüket. Mashdots atya látogatása, a plébánosokkal és hívek csoportjaival való találkozások, az örmény templomok és plébániák meglátogatása hozzájárul ahhoz, hogy katolikus örmény híveink lelkigondozása saját rítusuk szerint történhessen.
Ռումանիայի Հայ Կաթողիկէ Թեմի Առաքելական Կառավարիչ՝ Արհիապատիւ տէր Կէրկէլ արք. Քովաչի հրաւէրով, Զմմառու Պատրաիրքական Կղերի միաբան՝ Գերյ. Հ. Մաշտոց Ծ.Վրդ. Զահթէրեան, որ արդէն աւելի քան հինգ ամիսներէ ի վեր կը ծառայէ Պուտաբէշտի Հայ Կաթողիկէ համայնքէն ներս, այցելեց Ռումանիայի Թեմի հայ կաթողիկէ համայնքներն ու տեսակցեցաւ տեղւոյն ժողովրդապետներուն ու հաւատացեալներուն հետ։
Գերյ. հայր սուրբը արքեպիսկոպոս հօր նստավայր՝ Ալպա Լուլիա ժամանեց 30 ապրիլին, իսկ մայիսի 1-էն 3, անոր ընկերակցութեամբ այցելեց հայ կաթողիկէ 4 համայնքները՝ Սամոշոյվար՝ Հայաքաղաք (Կէրլա), Կէրկէօսանթմիքլոշ՝ Ճուրճով (Կէօրկէն), Սեյբվիզ՝ Սիբքիզ (Ֆրումոազա) եւ Էրզեպեթվարոշ (Տումպրավէն), ինչպէս նաեւ հանդիպում-զրոյց ունեցաւ Մարոշվաշարէյի (Թարկու Մուրէշ) խումբ մը հաւատացեալներու հետ։
1687 թուականին, Թրանսիլվանիայի հայ կաթողիկէ համայնքին համար, Սուրբ Աթոռը հաստատած է Առաքելական Փոխանորդութիւն, իսկ 5 յունիս 1930ին, Սուրբ Աթոռի եւ Ռումանիայի պետութեան միջեւ կնքուած համաձայնութեան հիման վրայ, հաստատուած է հայ կաթողիկէ Առաջնորդական աթոռը, որուն նստավայրը՝ Սամոշոյվար քաղաքն է։
2020 թուականէն ի վեր Առաքելական Կառավարիչ նշանակուած է Արհի. Կէրկէլ արք. Քովաչը։
Տասնեակ տարիներէ ի վեր մինչեւ օրս, Ռումանիայի հայ կաթողիկէ առաջնորդութիւնը չունի իրեն սեփական կղերական դասը։ Ներկայիս, այդ համայնքներէն ներս կը ծառայեն Ալպա Լուլիայի Հռոմի կաթողիկէ եկեղեցւոյ թեմի 5 հոգեւորականներ՝ հայր Աթիլլա Քիւշմէօտի, հայր Էնտրէ Սաքաչ, հայր Հիւնօր Կալ, որոնք Սուրբ Աթոռի հրամանով իրաւունք ունին ծիսակատարումները կատարել ըստ հայկական ծէսին, հայր Թիպոր Պապոթա եւ հայր Զոլթան Կապոր։
Հակառակ անոր որ, հայ կաթողիկէ հաւատացեալները, դժբախտաբար, կորսնցուցած են իրենց մայրենի լեզուն եւ դարձած են հունկարախօս, սակայն, անոնք մեծ հպարտութեամբ ու ամենայն բծախնդրութեամբ, հպարտօրէն կը պահեն իրենց հոգեւոր արժէքներն ու մշակոյթը։
Հինգ հոգեւորականներուն եւ հաւատացեալներուն հետ գերյ. հայր սուրբին տեսակցութիւնները, ինչպէս նաեւ այցելելով եւ մօտէն ծանօթանալով եկեղեցիներուն ու համայնքներուն պատմութեանը, կը միտի առաւել հոգատար առաքելութիւն մը ապահովելու հայ կաթողիկէ հաւատացեալներուն ըստ իրենց եկեղեցւոյ ծէսին։
A Romániában élő Örmény Rítusú Katolikusok Ordináriátusa
